Turniej szachowy, czego nie powinni robić rodzice dziecka?

 

Każdy rodzic, którego dziecko pasjonuje się szachami i startuje w turniejach, doskonale zna te emocje. Napięcie przed partią, nadzieja w trakcie gry, a potem... radość ze zwycięstwa lub gorycz porażki. W tych chwilach, zwłaszcza po trudnej partii, naturalnym odruchem może być chęć "przeanalizowania" gry, wskazania błędów, pocieszenia przez "konstruktywną krytykę". Ale stop! Czy na pewno to jest najlepsze, co możemy zrobić dla naszego młodego zawodnika?

Turniej to kocioł emocji – nie dokładaj presji

Pamiętajmy, że turniej szachowy to dla dziecka ogromne obciążenie psychiczne. Koncentracja na najwyższym poziomie przez wiele godzin, presja czasu, radzenie sobie z emocjami przy szachownicy – to wszystko kosztuje mnóstwo energii. Dziecko, schodząc z sali gry, często jest wyczerpane, niezależnie od wyniku. Ostatnią rzeczą, jakiej wtedy potrzebuje, jest natychmiastowa recenzja jego gry od rodzica, nawet jeśli podszyta jest dobrymi intencjami.

Kiedyś byłem świadkiem sceny, kiedy na schodach, na korytarzu tatuś młodego, zdolnego chłopca rugał go za porażkę w partii. Ten stał i płakał, a łzy leciały mu po policzkach tworząc kałużę na podłodze. Byłem pewny, że mimo, że to utalentowany szachista, szybko zrezygnuje z szachów. I rzeczywiście, wkrótce słuch po nim zaginął.

Komentarze w stylu: "Dlaczego nie widziałeś tego ruchu?", "Znowu popełniłeś ten sam błąd!", "Gdybyś tylko pomyślał dłużej, czemu grasz od ręki..." – mogą przynieść więcej szkody niż pożytku. Zamiast motywować, budują lęk przed kolejną partią, strach przed oceną i odbierają radość z samej gry. Dziecko może zacząć grać nie po to, by wygrać, ale po to, by... nie zawieść rodzica.

Analiza partii? Zostaw to trenerowi!

Kluczowa sprawa: Od analizy błędów, oceny poziomu gry i wskazywania kierunków rozwoju jest Trener. To on posiada specjalistyczną wiedzę, zna możliwości i ograniczenia dziecka, rozumie kontekst całej partii – nie tylko jej wynik. Trener wie, czy dany błąd wynikał z braku wiedzy, zmęczenia, presji czasu czy może był efektem dobrej gry przeciwnika.

Co więcej, doświadczony trener potrafi docenić i pochwalić dziecko nawet za przegraną partię, jeśli widział w niej walkę do końca, ciekawe pomysły strategiczne czy zastosowanie elementów ćwiczonych na treningach. On wie, że rozwój szachowy to proces, a porażki są jego nieodłączną częścią i cenną lekcją. Krytyka ze strony rodzica, który często nie ma pełnego obrazu sytuacji na szachownicy i wiedzy trenerskiej, może podważać autorytet trenera i wprowadzać chaos w głowie młodego zawodnika.

Jaka jest więc rola rodzica? - Być bezwarunkowym wsparciem!

Twoja rola, Rodzicu, jest absolutnie fundamentalna, ale leży gdzie indziej. Podczas turnieju jesteś dla dziecka:

• Bezpieczną przystanią: Miejscem, gdzie może odreagować emocje, niezależnie od wyniku.
• Źródłem bezwarunkowej akceptacji: Twoja miłość i duma nie mogą zależeć od tego, czy dziecko wygrało, czy przegrało.
• Kibicem numer jeden: Osobą, która docenia wysiłek, zaangażowanie i odwagę zmierzenia się z wyzwaniem.
• Logistykiem i opiekunem: Dbającym o komfort, posiłek, odpoczynek.

Co mówić (i czego nie mówić) po partii?

• Zamiast: "Co tam znowu wymyśliłeś?" -> Powiedz: "Widziałem/am, jak bardzo się starałeś/aś. Jestem z Ciebie dumny/dumna za walkę."
• Zamiast: "Musisz więcej ćwiczyć te końcówki!" -> Zapytaj: "Jak się czułeś/aś podczas partii? Chcesz o tym pogadać, czy wolisz chwilę odpocząć?"
• Zamiast: Analizować na gorąco błędy -> Powiedz: "Każda partia to nauka. Pogadasz o niej z trenerem w odpowiednim momencie."
• Pamiętaj: Czasem najlepszym wsparciem jest po prostu przytulenie i milczenie.

Podsumowując:

Drogi Rodzicu, Twoje wsparcie jest bezcenne dla młodego szachisty. Ale pozwólmy trenerom być trenerami, a sami bądźmy najlepszymi, wspierającymi rodzicami. Skupmy się na budowaniu pewności siebie dziecka, jego pasji do gry i odporności psychicznej. Analizę i konstruktywną krytykę zostawmy specjalistom. Twoja bezwarunkowa miłość i akceptacja to najsilniejszy ruch, jaki możesz wykonać dla rozwoju swojego dziecka – nie tylko przy szachownicy.

---

@tylkoszachy